Kamp Westerbork
De afgelopen jaren bezochten we diverse concentratie- en werkkampen in West-Europa, maar nog nooit waren we in Westerbork. Dat is eigenlijk best raar, want de meeste Nederlandse holocaustslachtoffers verbleven wel enige tijd in Westerbork. Van de grote kampen in Nederland is het ook de meest bekende, al is het maar omdat Anne Frank in er in 1944 bijna een maand verbleef. Westerbork was een ‘Durchgangslager’ of te wel een ‘doorgangskamp’. Er werden mensen verzameld en periodiek met treinen voor vernietiging afgevoerd naar Oost-Europa. Westerbork was voor 102.000 mensen de poort naar de dood: voornamelijk Joden, maar ook 213 Sinti/Roma en zo’n 100 verzetsstrijders.
Ligging
Kamp Westerbork werd in 1938 in het noorden van Drenthe gebouwd om Joodse vluchtelingen op te vangen. Het vluchtelingenkamp zou eigenlijk bij Ermelo komen, maar koningin Wilhelmina wilde geen vluchtelingenopvang in de achtertuin en dus werd een locatie ver weg gevonden. Het museum bij het kamp is bereikbaar met de auto of de bus. Parkeren is gratis. Van het museum loop je in een half uur naar het kamp-terrein met het nationaal monument. Tegen betaling kun je ook een bus nemen. Het terrein van het kamp is gratis te bezoeken. Voor het museum is een toegangskaart nodig en dan krijg je de bus naar het kamp erbij. Het museum accepteert de museumkaart (status 2025).
102.000 stenen
Op het kampterrein vind je het imposante monument met 102.000 stenen. Eén steen per omgebrachte moeder, vader, broer, zus, opa en oma. Als je tussen de stenen staat en om je heen kijkt, dan kun je bijna niet bevatten wat er gebeurd is. Je krijgt het er koud van. Zeker wanneer je ook nog realiseert dat de nazi’s de baas waren, maar dat de meeste handelingen zijn uitgevoerd door Nederlanders (in overheidsdienst) die “gewoon hun werk deden”.
Woning van de kampcommandant
De woning van de kampcommandant kijkt uit over het voormalige kamp. De houten kolos staat nagenoeg tegen het prikkeldraad van Kamp Westerbork aan. Vanwege de unieke bouwstijl, het gebruikte materiaal en de zeldzaamheid is het een nationaal monument. Het gebouw staat onder glas en zou gerestaureerd zijn, maar toen wij er waren was het nog niet in beste toestand.
Educatie
Kamp Westerbork biedt veel hulpmiddelen voor onderwijs. En daar wordt gretig gebruik van gemaakt. Op de dag dat wij er waren telden we drie grote groepen met elk. ca. 50 schoolkinderen. In het museum vind je (gratis toegankelijk) een goede film over het kamp. Deze film is beschikbaar in het Engels en het Nederlands. Doordat er andere beelden per taalvariant worden gebruikt is het interessant om beide films bekijken en met elkaar te praten over het verschil in vertelling.
Aanrader?
Een bezoek aan Kamp Westerbork is vanwege het unieke karakter van het kamp een must. Als doorvoerkamp had het een andere rol dan bijvoorbeeld Kamp Amersfoort of Kamp Vught. Van die laatste kampen is wel meer bewaard gebleven, waardoor je daar een veel indringender beeld krijgt van de holocaust in Nederland. Nationaal Monument Kamp Vught vertelt als museum een completer verhaal en doet meer recht aan het gebruik van de kampen na de oorlog. De uitgestrektheid van Kamp Westerbork maakt veel indruk en dat wordt versterkt door de ligging in een stiltegebied.
Meer holocaust: